تعیین حلال بهینه برای استخراج روغن از دانه شاهدانه با استفاده از ترکیب روشهای تجربی وتحلیل سلسله مراتبی فرآیندها(ahp)

چکیده روغن ها و چربی ها پس از کربوهیدرات ها به عنوان دومین منبع انرژی در تغذیه بشری ، اهمیت زیادی دارند.دانه های روغنی مهم ترین محصولات حاوی روغن های گیاهی هستند که جایگاه مهمی در کشاورزی دارند و زمین های زیادی در سراسر جهان به کشت این محصول ارزشمند اختصاص داده شده است. روغن های خوراکی به عنوان بخشی از مواد مصرفی در کشور ما در طول دهه های اخیر همواره مورد کم توجهی واقع شده است.سالانه حدود 402 هزار تن دانه روغنی در کشور تولید میشود که این مقدار 15 درصد نیاز کشور را تامین میکند ،این در حالیست که برای رفع نیاز کشور سالانه حدود 18 بلیون تومان صرف واردات دانه های روغنی می شود. شاهدانه (cannabis sative l.) به عنوان گیاهی یک ساله و علفی، در طی قرنها برای استفاده از فیبرها و روغن آن کشت شده است. دانه شاهدانه تقریبا شامل 25-?35 روغن است. روغن شاهدانه ، علاوه بر ارزش تغذیه ای ، دارای فواید سلامتی بسیاری ، ازجمله کاهش کلسترول و پایین آوردن فشار خون است .روغن شاهدانه برای بدن طیف وسیعی از مواد غذایی را فراهم میکند و به جلوگیری از انواع بیماری های رایج کمک میکند.روغن شاهدانه به عنوان منبع کاملا مناسب در رابطه با نسبت (1:3)اسیدهای چرب ضروری لینولیک اسید و اولئیک اسید،مورد نیاز برابی تغذیه انسان ، پیشنهاد شده است. همچنین ،روغن بشدت غیر اشباع شاهدانه برای هدف های صنعتی استفاده میشود. روش مدرن در استخراج روغن های گیاهی ، استخراج شیمیایی با استفاده از حلالهای مختلف ، که بازده تولید بالاتر و سریعتر و ارزان تر است، می باشد. در این پایان نامه استخراج روغن شاهدانه با استفاده از حلال های مختلف انجام شد و اثر زمان و دما و هم زدن در درصد روغن استخراج شده، بررسی شد. بررسی اثر زمان برای هر حلال، در زمان های 10،30،60،90،120 دقیقه بررسی شد. عملیات استخراج برای هر حلال در دماهای 20-30-40-50 درجه سانتیگراد و زمان یک ساعت انجام شد. اثر هم زدن در دور موتور 0-50-100-150 در دمای اتاق و زمان یک ساعت بررسی شد. در این تحقیق از 9 حلال مختلف (ان پنتان ،ان هگزان، ان هپتان، ان اوکتان، پترولیوم اتر، دی اتیل اتر، متیل سیکلو هگزان، تولوئن، استون)، برای استخراج روغن شاهدانه استفاده شد.از آنجا که حلال مناسب برای استخراج روغن در صنعت معیارهای مختلفی دارد نرم افزار expert choice (ahp) برای انتخاب مناسب ترین حلال استفاده گردید. نتایج بدست آمده پیشنهاد میدهند که پترولیوم اتر و ان هگزان مناسب ترین حلال ها برای استخراج صنعتی روغن شاهدانه می باشند.